Giúp con thông minh bằng phương pháp đọc đa cấp độ

Phương pháp đọc đa cấp độ giúp bé tiếp tục ham mê và tìm tòi thêm bài đọc kể cả khi đã gấp sách lại.

Đọc đa cấp độ là phương pháp uy tín & được sử dụng phổ thông ở những nền giáo dục tiên tiến, hiện vận dụng ở trên 170.000 trường học tại 155 quốc gia, giành luôn được nhiều giải thưởng quốc tế về đào tạo.



Phương pháp này trang bị cho các bé nguồn kiến thức cũng như kỹ năng tư duy cần thiết nhất để có thể trở nên người điều khiển thiện nghệ “bộ máy trí tuệ” của mình. Nhờ vậy, bé sẽ học tốt hơn ở trường, biết cách tư duy và biểu đạt lưu loát, đồng thời trở nên một người có vốn hiểu biết dồi dào và tâm hồn giàu tình cảm.

Phương pháp đọc đa cấp độ bao gồm ba thành phần chính là bài đọc/sách, bài tập tư duy & làm giàu vốn hiểu biết. Master Nguyễn Thúy Uyên Phương, Giám đốc trường Ngoại khóa Tomato cho biết, nghe tên gọi thì có vẻ phức tạp nhưng phương pháp này rất giản đơn và ba mẹ có thể áp dụng để tự chỉ dẫn con ở nhà.

Để vận dụng phương pháp đọc đa cấp độ, trước hết ba mẹ cần khiêu gợi hứng thú đọc và tìm hiểu thông tin vốn có sẵn trong mỗi trẻ em bằng việc chọn sách phù hợp với trẻ. Khi chọn sách cho con, ba mẹ nên lưu ý đến độ tuổi. Nếu bạn là trẻ mầm non, mới hình thành kỹ năng lật sách, chưa biết đọc, bố mẹ nên chọn những quyển sách cốt yếu là hình ảnh, chữ ít (chỉ nên là những câu ngắn, một số chữ) để trẻ tập làm quen với chữ.

Nếu trẻ lớp 1, lớp 2 đã biết đọc, ba mẹ chọn những quyển sách có hình ảnh kèm theo nhưng phần câu từ sẽ dài hơn. Trẻ càng lớn tuổi thì sách dành cho bé càng có thể nhiều chữ hơn.

Để rèn hành vi thích đọc cho bé, cha mẹ cũng cần xem xét bé có phong trào là người đọc hay là người nghe. Nếu bé là người đọc (thích tự mình đọc) thì cha mẹ có thể để bé tự đọc. Nếu bé thuộc dạng người nghe (tức là thích nói chuyện hơn đọc, thích nghe người khác kể lại) thì ban đầu ba mẹ nên đọc cho bé nghe, sau đó lần lần để bé tự đọc.

Để bé thích đọc, bố mẹ cũng nên lưu ý đến những đề tài lôi cuốn bé. Master Uyên Phương nhận xét, thường khi mua sách cho con, các bố mẹ hay chọn những sách về đạo đức, kỹ năng sống, truyện cổ tích. Tuy nhiên, đôi khi đó không phải là những đề tài trẻ hứng thú. Tâm lý của trẻ nhỏ thích khám phá về bản thân mình, thế giới xung quanh, loài vật xung quanh mình. Bé 6-7 tuổi mới sẵn sàng những bài học về đạo đức. Nếu chọn những đề tài đạo đức sớm quá, bé sẽ cảm nhận nặng nề & không thích.

Trẻ đã đọc sách, vậy bằng phương pháp nào để giúp trẻ tiếp thu & xử lý thông tin thu được? Bố mẹ có thể đặt những câu hỏi để kiểm tra bé thu được những gì sau bài đọc. Ví dụ, khi đọc truyện Ba chú Heo con, bố mẹ có thể hỏi: Nhà của chú Heo thứ nhất bằng gì, chú Heo thứ hai bằng gì...

Một điểm đặc biệt, bố mẹ có thể hướng dẫn con sử dụng những phương tiện tư duy sinh động, phù hợp với cách tiếp thu & xử lý thông tin của trẻ nhỏ. Ở tuổi mầm non & tiểu học, trẻ chưa có tư duy trừu tượng, não của trẻ con dễ thích ứng với những gì trực quan, sinh động, nên sơ đồ tư duy rất thích hợp. Trung tâm sơ đồ là chủ đề của bài đọc, các nhánh lớn là ý chính, các nhánh nhỏ là ý phụ.



Hơn nữa, cha mẹ vẫn có thể dạy bé sơ đồ bông hoa (thường dùng để tóm tắt): Nhị hoa là chủ đề, mỗi cánh là một phần khác nhau, ví dụ cánh hoa nhân vật, cánh hoa các sự kiện, cánh hoa thời gian...

Sơ đồ cái nĩa: Khi bé chỉ cần phân biệt đâu là ý chính & ý phụ.

Sơ đồ đám mây: Khi bé cần phân biệt giữa đâu là thông tin thực tế và thông tin hư cấu.

Sơ đồ đám mây
Rồi sơ đồ xương cá, cây… cũng rất hữu ích để tóm tắt những gì bé đã đọc.

Sau cùng, bố mẹ có thể động viên các em tự nối tiếp bài học bằng các hoạt động ứng dụng/khám phá bên ngoài: Ví dụ đóng vai các nhân vật để kể lại câu chuyện, vẽ lại câu chuyện đã học, sáng chế các mô hình...

Chị Uyên Phương dẫn chứng, trong một lớp tốt nghiệp Mind Map, khả năng tư duy của trẻ con tốt đến mức khi cô giáo yêu cầu các bé vẽ lại bản đồ tư duy theo trí tưởng tượng của chính mình, có bé cảm nhận bản đồ giống sao biển, có bé thấy giống mạng nhện, thấy giống con cua, con bạch tuộc... Theo thực tế, sức sáng chế & ghi nhớ của bé em tốt hơn người lớn. Dùng hình ảnh để giúp các bé ghi nhớ và tư duy, các bé sẽ áp dụng rất hiệu quả & sáng chế.

Giáo sư Edward de Bono, nhà nghiên cứu khoa học bậc thầy về tư duy, tác giả của cuốn sách danh tiếng "Sáu chiếc nón tư duy" từng ví von rằng: “Nếu trí thôngminh là máy của chiếc xế hộp & kiến thức là nhiên liệu thì kỹ năng tư duy được ví như kỹ năng lái xe. Nếu bạn có sẵn xe xịn (trí thông minh), xe đã được đổ đầy xăng (kiến thức) nhưng thiếu kỹ năng lái xe (kỹ năng tư duy) thì khó có thể trở thành tay đua huyền thoại. Do vậy, chỉ có người có khả năng tư duy tốt thì mới khai thác hết của cải quý giá của chính mình. Đó là trí thông minh".